طراحی ریسپانسیو چیست و چرا برای هر سایتی حیاتی است؟
سایت و اینترنت.
چندین سالی است که این دو مهم، عضوی جدانشدنی از زندگی همه ما بوده است. بدون شک، هرکدام از ما زمان زیادی را در وب‌سایت‌های مختلف سپری کرده‌ایم و بین صفحات مختلف آن‌ها دنبال هزاران محتوای متفاوت گشته‌ایم. وب‌سایت‌هایی که اگر بخواهیم موضوعات آن‌ها را دسته‌بندی کنیم، جز شیر مرغ تا جون آدمیزاد، چیز بهتری نمی‌شود گفت. حال اگر بخواهید وب‌سایت گردی‌های خود را به یاد آورید، آن وب‌سایت‌ها را در چه دستگاهی تصور می‌کنید؟
حال، امروزه چه دستگاه‌هایی به ما وب‌سایت‌ها را نمایش می‌دهند؟ شاید اگر بخواهیم لیستی از تعداد دستگاه‌ها و تنوع آن‌ها تهیه کنیم، باید یک مقاله جداگانه دیگر بنویسیم. امروزه ما از دسکتاپ، لپ‌تاپ، تبلت، تبلت‌هایی که شبیه لپ‌تاپ‌اند، موبایل و موبایل‌هایی که شبیه تبلت هستند، استفاده می‌کنیم. ما با کمک هر کدام از این دستگاه‌ها، بیشتر از گذشته به وب‌سایت‌ها ی مختلف سر می‌زنیم و باز هم بیشتر از گذشته، انتظار تجربه کاربری رضایت‌بخش از هر وب‌سایت داریم.
طراحی ریسپانسیو مهم‌ترین راه در برطرف کردن این نیاز کاربران است. ما را تا پایان مقاله همراهی کنید تا بیشتر با مفهوم طراحی سایت ریسپانسیو و اهمیت آن آشنا شوید و به صورت کامل توضیح دهیم که «طراحی ریسپانسیو چیست؟».
طراحی ریسپانسیو چیست؟
طراحی سایت ریسپانسیو یک مفهوم بسیار ساده است، مفهومی که تأثیر بسیار زیادی بر تجربه کاربر و حسی که نسبت به برند و کسب‌وکار شما پیدا می‌کند، دارد. با این وجود، بسیاری از افراد به خوبی نمی‌دانند که «طراح ریسپانسیو چیست؟» و «ریسپانسیو بودن سایت یعنی چه؟».
در سطحی کلی، اگر بخواهیم توضیح دهیم که ریسپانسیو بودن سایت یعنی چه، باید بگوییم که طراحی سایت ریسپانسیو روشی است که صفحه وب را بهینه‌سازی می‌کند، صرف‌نظر از اینکه کاربر از کدام دستگاه برای مرور استفاده می‌کند. اصطلاح «ریسپانسیو» برای اولین‌بار در سال ۲۰۱۰ وارد تاریخ طراحی وب شد، زمانی که یک طراح وب‌سایت به نام اتان مارکوت Ethan Marcotte، مقاله‌ای با عنوان «طراحی وب واکنش گرا» منتش ر کرد و برای همیشه تحولی در علم طراحی وب‌سایت رقم زد.
«ما می‌توانیم به جای آنکه برای هر دستگاه یک طرح جداگانه بزنیم، آن‌ها را به عنوان جنبه‌هایی از یک تجربه در نظر بگیریم. ما می‌توانیم یک تجربه دیداری بهینه طراحی کنیم و با استفاده از فناوری‌های استاندارد در طراحی‌هایمان، نه تنها آن‌ها را انعطاف‌پذیرتر، بلکه تطبیق‌پذیرتر با دستگاهی که آن‌ها را نمایش می‌دهد، کنیم. به طور خلاصه، ما باید به طراحی وب واکنش گرا بپردازیم.»اتان مارکوت - ۲۰۱۰
اگر بخواهیم به زبان ساده، توضیح دهیم که طراحی ریسپانسیو چیست؟ باید بگوییم که طراحی‌های واکنش‌گرای وب‌سایت، عناصر روی صفحه را به‌گونه‌ای تنظیم می‌کند که با اندازه‌های مختلف صفحه نمایش هماهنگ شوند.
به‌عنوان‌مثال، صفحه نمایش یک کامپیوتر بسیار بزرگ‌تر از یک تبلت است. در چنین قیاسی هم صفحه نمایش تبلت بزرگ‌تر از صفحه نمایش موبایل است. با این حال، در طراحی وب‌سایت واکنش گرا، هیچ تغییری در تجربه کاربر در هر ۳ اندازه صفحه نمایش رخ نمی‌دهد. طراحی ریسپانسیو این اندازه‌های مختلف صفحه نمایش را شناسایی کرده و به صورت خودکار صفحه را به‌گونه‌ای تنظیم می‌کند که متناسب با صفحه دستگاه باشد.
اما اگر یک وب‌سایت به صورت ریسپانسیو طراحی نشده باشد، برای نمایش آن وب‌سایت در تلفن همراه، مجبور به بزرگ‌نمایی و اسکرول‌کردن از یک سمت به سمت دیگر هستید تا بتوانید محتوای صفحه را به درستی مطالعه کنید. شما می‌توانید با راه‌اندازی فروشگاه اینترنتی خود با فروشگاه‌ساز اینترنتی سیکا ۳۶۵، بدون هیچ دردسر و بدون نیاز به پرداخت هزینه‌های نامعقول، یک وب‌سایت با طراحی ریسپانسیو در اختیار داشته باشید.
حال سؤالی که ممکن است برای شما به وجود آید این است: قبل از مقاله اتان مارکوت در سال ۲۰۱۰، وب‌سایت‌ها در اندازه صفحه تلفن همراه، چگونه به نمایش در می‌آمدند؟
طراحی سایت ریسپانسیو یا سایت جداگانه برای موبایل؟
قبل از آنکه طراحی وب واکنش گرا در بین طراحان سایت‌ها جا بیفتد و مردم بدانند که سایت واکنش گرا چیست، کسب‌وکارها برای جلب رضایت کاربران موبایل و ایجاد یک تجربه کاربری مناسب و قابل‌قبول برای آن‌ها، نسخه دومی از وب‌سایت خود را مخصوص موبایل ایجاد می‌کردند. این وب‌سایت‌ها از یک URL جداگانه نسبت به وب‌سایت اصلی خود استفاده می‌کنند. برای مثال، نسخه موبایل “sik365.com” به صورت “m.sika365.com” تعریف می‌شد، اما این رویکرد معایبی داشت:
ناکارآمد بودن برای کاربر
در این حالت، زمان بارگذار صفحات طولانی می‌شد، زیرا مرورگر باید تعیین می‌کرد که کدام نسخه وب‌سایت را بارگذاری کند. همچنین طراحی نسخه موبایل اغلب بسیار متفاوت از نسخه دسکتاپ بود که این موضوع بر یکپارچگی برند تأثیر منفی داشت.
زمان‌بر بودن برای کسب‌وکارها
ایجاد و مدیریت دو وب‌سایت جداگانه، تلاش زیادی نیازمند بود و وقت و هزینه نسبتاً قابل‌توجه و زیادی از کسب‌وکارها و نیروهای انسانی آن‌ها می‌گرفت.
عدم پوشش دستگاه‌های دیگر
نسخه موبایل برای دستگاه‌هایی که اندازه‌های متفاوت‌تری نسبت به اندازه صفحه نمایش تلفن همراه داشتند، مناسب نبود و در این دستگاه‌ها، طراحی‌ها ناخوشایند و اندازه‌ها به صورت نامتناسب و نامتقارن به نمایش درمی‌آمدند.
در تأیید موارد بالا، گوگل مقاله‌ای در سال ۲۰۲۰ درباره الگوریتم Mobile-First Indexing منتشر کرد. در این مقاله اعلام شد:
«در حالی که همچنان از روشهای مختلف ساخت وب‌سایت‌های موبایل پشتیبانی می‌کنیم، برای وب‌سایت‌های جدید، طراحی وب واکنش گرا را توصیه می‌کنیم. پیشنهاد می‌کنیم از URLهای موبایل جداگانه ک ه اغلب به نام “m-dot” شناخته می‌شوند، استفاده نکنید، زیرا طی سال‌ها مشکلات و سردرگمی‌هایی را هم برای موتورهای جستجو و هم برای کاربران ایجاد کرده است.»
اهمیت طراحی ریسپانسیو
حال که به خوبی متوجه شدید که ریسپانسیو بودن سایت یعنی چه، بهتر است به بررسی اهمیت طراحی وب واکنش گرا بپردازیم.
یک اصل برای همه قطعی است: برآورده‌کردن انتظارات مخاطبان امروزی سخت‌ترین کار است.
در گذشته، وقتی زمان زیادی از ورود اینترنت به زندگی روزمره‌مان نگذشته بود، دستگاه‌ها از کیفیت امروزی برخوردار نبودند و اینترنت هم به گرد «اینترنت امروزی» نمی‌رسید. اگر هنوز سرعت اینترنت Dial-up و آن صدای خاطره‌انگیز را یادتان باشد، دیگر نیاز به توضیح بیشتر نیست.
امروزه، اگر کاربر با تلفن همراه یا تبلت خود وارد وب‌سایت شما شود و تجربه کاربری خوبی برای او رقم نخورد، به‌هیچ‌عنوان، با آن صبر و حوصله مثال‌زدنی نسل‌های قدیمی‌تر، با وب‌سایت شما رفتار نخواهد کرد و در کسری از ثانیه از وب‌سایت شما خارج شده و با بی‌تفاوتی کامل به سراغ یکی از رقبای شما خواهد رفت.
صبر کنید، هنوز حرف‌هایمان راجع به اهمیت طراحی سایت ریسپانسیو تمام نشده است.
گوگل در سال ۲۰۲۰، الگوریتمی به نام Mobile-First Indexing یا اولویت با نسخه موبایل منتشر کرد. طبق این الگوریتم، گوگل به وب‌سایت‌هایی که از نظر کاربران موبایل جذاب‌تر و تجربه کاربری بهتری دارند و به‌اصطلاح، موبایل پسندتر هستند، امتیاز بهتری می‌دهد و آن‌ها را در نتایج موتور جستجوی گوگل بالاتر می‌آورد؛ بنابراین، عملکرد وب‌سایت شما ابتدا براساس دستگاه‌های موبایل ارزیابی می‌شود و سپس دسکتاپ. در نتیجه، وب‌سایت‌هایی که ریسپانسیو (Responsive) نیستند، در بازار با چالش بیشتری روبه‌رو خواهند بود.
توضیحات بالا، به اندازه کافی، اهمیت طراحی ریسپانسیو را آشکار می‌کند. با این حال، در ادامه مزایای طراحی وب سایت واکنش گرا را به طور کامل و مجزا معرفی و بررسی می‌کنیم.
۱. صرفه‌جویی در هزینه
راه‌اندازی و نگه‌داری وب‌سایت‌های جداگانه برای کاربران موبایل و غیرموبایل کاری بسیار هزینه‌بر است. اما اگر یک وب‌سایت با طراحی وب سایت واکنش گرا راه‌اندازی کنید، دیگر لازم به پرداخت هزینه‌های هنگفت برای راه‌اندازی یک وب‌سایت جداگانه نسخه موبایل، نخواهید بود. شما فقط به یک وب‌سایت با طراحی ریسپانسیو نیاز خواهید داشت که برای همه بازدیدکنندگان و دستگاه‌ها جذاب باشد.
۲. انعطاف‌پذیری
وقتی وب‌سایتی با طراحی وب سایت واکنش گرا دارید، می‌توانید تغییرات را به سرعت و به آسانی اعمال کنید. نیازی به نگرانی درباره ایجاد تغییرات در دو وب‌سایت ندارید. این انعطاف‌پذیری یک مزیت بزرگ است، زیرا اگر بخواهید فقط یک تغییر کوچک در طراحی یا اصلاح یک غلط املایی داشته باشید، فقط لازم است آن را یک‌بار انجام دهید.
۳. بهبود تجربه کاربری
تجربه کاربری برای صاحبان وب‌سایت بسیار مهم است. شما می‌خواهید افراد از سایت شما لذت ببرند و به راحتی از آن استفاده کنند تا انگیزه‌ای برای بازگشت داشته باشند. اگر کسی با یک دستگاه موبایل از وب‌سایت شما بازدید کند و بارگذاری آن مدت زیادی طول بکشد یا تصاویر شما وضوح مناسبی نداشته باشند، ممکن است شرکت شما غیرحرفه‌ای به نظر برسد.
هیچ‌کس نمی‌خواهد با شرکتی غیرحرفه‌ای کار کند. اما طراحی ریسپانسیو که تجربه کاربری بسیار بهتری را ارائه می‌دهد، می‌تواند افراد را ترغیب کند که به شرکت شما ف رصتی بدهند. با حذف نیاز به زوم و اسکرول، محتوا سریع‌تر قابل مشاهده خواهد بود و تأثیر کلی که بازدیدکنندگان دارند بسیار مثبت‌تر خواهد بود.
۴. مزایای بهینه‌سازی موتور جستجو (SEO)
بهینه‌سازی موتور جستجو، یا SEO، یک استراتژی است که بسیاری از شرکت‌ها برای افزایش رتبه خود در صفحات جستجوی گوگل استفاده می‌کنند. هرچه به بالای صفحه نزدیک‌تر باشید، احتمال اینکه مشتریان بالقوه شما را پیدا کنند بیشتر می‌شود.
طراحی واکنش‌گرا می‌تواند در SEO کمک کند، زیرا گوگل، همان‌طور که گفته شد، به وب‌سایت‌های موبایل پسند اولویت می‌دهد. در ترکیب با سایر عوامل SEO، واکنش‌گرایی می‌تواند به شما کمک بزرگی در نتایج موتور جستجو بدهد.
۵. سهولت مدیریت
بیشتر کسب‌وکارها، به ویژه کسب‌وکارهای کوچک، زمان زیادی برای به‌روزرسانی یا تغییر ظاهر وب‌سایت خود ندارند. اما به‌جای نیاز به استخدام طراح برای مدیریت هر جنبه‌ای از وب‌سایت، طراحی وب سایت واکنش گرا به شما امکان می‌دهد تا خودتان به سرعت و به‌آسانی تغییرات را اعمال کنید.
علاوه بر این، با داشتن تنها یک وب‌سایت، سایر جنبه‌های بازاریابی شما نیز بسیار آسان‌تر مدیریت می‌شود. هرگز لازم نیست نگران باشید که آیا باید لینک موبایل یا دسکتاپ را در به‌روزرسانی شبکه‌های اجتماعی قرار دهید، یا اینکه همه لینک‌های انتقالی درست عمل می‌کنند یا خیر. واکنش‌گرایی بسیاری از استرس‌های مدیریت وب‌سایت کسب‌وکار را از بین می‌برد.
تفاوت بین طراحی وب واکنش گرا و وب اپلیکیشن (PWA) چیست؟
جواب دادن به این سؤال، به این راحتی‌ها نیست. وب اپ یا همان PWA یک اپلیکیشن است که روی وب ساخته و اجرا می‌شود، اما از روشهای طراحی وب واکنش‌گرا نیز بهره می‌برد. برندهای معروفی مانند فوربز، اوبر، استارباکس و پینترست از PWA استفاده می‌کنند.
PWA ویژگی‌های مشابه با یک اپلیکیشن بومی (native app) را دارد، مانند اپلیکیشن‌هایی که روی گوشی خود دانلود می‌کنید، اما نیازی به نصب یا دانلود ندارد و روی هر دستگاه و مرورگری کار می‌کند (هرچند برخی ویژگی‌ها ممکن است در نسخه‌های قدیمی مرورگر در دسترس نباشند).
طبق گفته گوگل که اصطلاح «وب اپلیکیشن یا اپلیکیشن وب پیش‌رونده» را در سال ۲۰۱۵ معرفی کرد: «یکی از ویژگی‌های جالب مدل «پیش‌رونده» این است که قابلیت‌ها به‌تدریج با پشتیبانی بهتر مرورگرها فعال می‌شوند»؛ بنابراین قابلیت‌های PWAها در حال افزایش است.
چطور متوجه می‌شوید که اپلیکیشن وب پیش‌رونده برای شما مناسب است؟ این بستگی به نیازهای عملکردی کسب‌وکار شما دارد. اگر می‌خواهید تجربه‌ای مشابه اپلیکیشن را به کاربران خود ارائه دهید، بدون این که یک اپلیکیشن موبایل کامل بسازید، یک وب اپلیکیشن (PWA) ممکن است گزینه مناسبی باشد.
تغییر وب‌سایت فعلی به وب‌سایت واکنش گرا؛ امکان‌پذیر است؟
در پاسخ به این سؤال، باید بگوییم بله. وب‌سایت‌هایی که از ابتدا به صورت ریسپانسیو طراحی نشده‌اند، معمولاً با به‌روزرسانی‌های طراحی و توسعه و بدون آنکه نیازی به ساخت وب‌سایت از صفر داشته باشند، می‌توانند وب‌سایت فعلی خود را به حالت ریسپانسیو درآورند.
اما مانند بازسازی خانه، میزان و پیچیدگی تغییرات مورد نیاز، زمان و هزینه لازم برای بهینه‌سازی سایت برای واکنش‌گرا شدن را تعیین می‌کند. این امر به کیفیت طراحی و کدنویسی موجود بستگی دارد.
نحوه بررسی ریسپانسیو بودن سایت
روشهای متفاوتی برای بررسی ریسپانسیو بودن سایت وجود دارد که می‌توانید با کمک هرکدام از آن‌ها از ریسپانسیو بدون وب‌سایت خود آگاه شوید. در ادامه به بررسی برخی از روشهای ساده برای بررسی ریسپانسیو بودن سایت می‌پردازیم تا صاحبان کسبوکا رها بتوانند به راحتی و بدون نیاز به دانش فنی، از ریسپانسیو بودن سایت خود اطمینان حاصل کنند.
۱. استفاده از وب‌سایت‌های تست واکنش‌گرایی
وب‌سایت‌های مخصوصی مانند Am I Responsive یا Responsinatorوجود دارند که به شما امکان می‌دهند با وارد کردن آدرس سایت، نمایش سایت خود را در اندازه‌های مختلف دستگاه‌ها ببینید. این ابزارها نسخه‌های شبیه‌سازی‌شده‌ای از سایت را در کامپیوتر، لپ‌تاپ، تبلت و موبایل به شما نمایش می‌دهند.
۲. تغییر اندازه مرورگر
می‌توانید مرورگر خود را از حالت تمام صفحه خارج کنید و به‌صورت دستی اندازه آن را تغییر دهید. با بزرگ و کوچک‌کردن مرورگر، می‌توانید ببینید که آیا سایت شما به درستی خود را با اندازه‌های مختلف تطبیق می‌دهد یا خیر. این روش ساده و مؤثر به شما امکان می‌دهد واکنش‌گرایی را به طور مستقیم مشاهده کنید.
۳. استفاده از ابزارهای توسعه‌دهندگان مرورگر (Developer Tools)
مرورگرهایی مانند کروم و فایرفاکس ابزارهای توسعه‌دهنده‌ای دارند که به شما امکان می‌دهند رفتار سایت را در ان دازههای مختلف بررسی کنید:
- با فشاردادن کلید F12 یا راست کلیک و انتخاب “Inspect” وارد ابزارهای توسعه‌دهنده شوید.
- گزینه Device Toolbar را فعال کنید (آیکون موبایل و تبلت).
- از منوی بالا می‌توانید نوع دستگاه موردنظر را انتخاب کرده و تغییرات سایت را مشاهده کنید. این ابزار، شبیه‌سازی دقیقی از نمایش سایت شما در دستگاه‌های مختلف ارائه می‌دهد.
۴. آزمایش سایت در دستگاه‌های واقعی
بهترین روش برای اطمینان کامل، مشاهده سایت در دستگاه‌های واقعی مختلف (مانند گوشی‌های هوشمند، تبلت و لپ‌تاپ) است. اگر به این دستگاه‌ها دسترسی دارید، سایت خود را در آن‌ها باز کنید و مطمئن شوید که همه عناصر به درستی نمایش داده می‌شوند و پیمایش و عملکرد سایت مناسب است.
با استفاده از این روش‌ها می‌توانید به راحتی از واکنش‌گرایی سایت خود اطمینان حاصل کنید و نقاط ضعف احتمالی را شناسایی کرده و اصلاح نمایید.
آخرین کلام درباره طراحی سایت ریسپانسیو
در نهایت، طراحی ریسپانسیو یکی از مهم‌ترین اصول در طراحی وب‌سایت‌های مدرن است. با توجه به افزایش استفاده از دستگاه‌های موبایل و تبلت، داشتن یک وب‌سایت ریسپانسیو می‌تواند به شما کمک کند تا تجربه کاربری بهتری ارائه دهید و همچنین رتبه بهتری در موتورهای جستجو کسب کنید. اگر هنوز وب‌سایت شما ریسپانسیو نیست، بهتر است هرچه زودتر به فکر بهینه‌سازی آن باشید.
سؤالات متداول طراحی سایت ریسپانسیو
در نهایت، طراحی ریسپانسیو یکی از مهم‌ترین اصول در طراحی وب‌سایت‌های مدرن است. با توجه به افزایش استفاده از دستگاه‌های موبایل و تبلت، داشتن یک وب‌سایت ریسپانسیو می‌تواند به شما کمک کند تا تجربه کاربری بهتری ارائه دهید و همچنین رتبه بهتری در موتورهای جستجو کسب کنید. اگر هنوز وب‌سایت شما ریسپانسیو نیست، بهتر است هرچه زودتر به فکر بهینه‌سازی آن باشید.
- طراحی ریسپانسیو چیست؟
طراحی ریسپانسیو به معنای طراحی وب‌سایتی است که بتواند به طور خودکار خود را با اندازه صفحه‌نمایش دستگاه کاربر تطبیق دهد.
- چرا طراحی سایت ریسپانسیو اهمیت دارد؟
با توجه به افزایش استفاده از موبایل و تبلت، داشتن یک سایت ریسپانسیو باعث می‌شود که کاربران بتوانند به راحتی به محتوای سایت دسترسی داشته باشند و تجربه کاربری بهتری د اشته باشند.
- چگونه می‌توان ریسپانسیو بودن سایت را بررسی کرد؟
می‌توانید از ابزارهای آنلاین مانند Google Mobile-Friendly Test استفاده کنید یا با تغییر اندازه پنجره مرورگر خود، بررسی کنید که آیا سایت به درستی ریسپانسیو است یا خیر.
- تفاوت بین سایت ریسپانسیو و سایت موبایل چیست؟
سایت‌های موبایل نسخه‌های جداگانه‌ای از سایت هستند که فقط برای موبایل طراحی شده‌اند، در حالی که سایت‌های ریسپانسیو یک نسخه یکپارچه دارند که برای تمامی دستگاه‌ها بهینه‌سازی شده است.
- آیا طراحی ریسپانسیو به بهبود سئو کمک می‌کند؟
بله موتورهای جستجو مانند گوگل به وب‌سایت‌های ریسپانسیو امتیاز بیشتری می‌دهند، زیرا این سایت‌ها تجربه کاربری بهتری ارائه می‌دهند.